विराटनगर । भारतले प्लाइउड आयात रोक्दा नेपाली उद्योगी चिन्तित भएका छन् । गत वर्षको चैतमा भारतको उद्योग तथा वाणिज्य मन्त्रालयले राजपत्रमा सूचना प्रकाशित गर्दै आगामी एक वर्षसम्म नेपालबाट निर्यात हुने प्लाइउडका सामग्रीमा बीआईएस (ब्युरो अफ इन्डियन स्टान्डर्ड) आदेश जारी नहुने जनाएको थियो ।
सो आदेश जारी भएसँगै नेपाली प्लाइउडको भारत निकासीको अवरोध अन्त्य भएको थियो । तर भारतले एक वर्षको लागि दिएको म्याद नसकिँदै नेपाली प्लाइउडको निकासी बन्द गरिदिएको छ । भारतीय उद्योग तथा वाणिज्य मन्त्रालयले राजपत्रमा नै उल्लेख गरेर नेपाली ठूला उद्योगका नाममा सन् २०२५ फेब्रुअरी २८ देखि गुणस्तर चिह्नसम्बन्धी आदेश लागू हुने र साना तथा मझौला उद्योगका हकमा २०२५ को मई २८ र लघु उद्योगका नाममा २०२५ को अगस्त २८ देखि यस्तो आदेश लागू हुने भनी स्पष्ट व्यवस्था गरेको थियो । नेपाली ठूला उद्योगको लागि मात्रै म्याद सकिए पनि भारतले सबै निकासी बन्द गरिदिएको यहाँका एक उद्योगीले बताए ।
अब नेपाल र भारतबीच प्लाइउडको व्यावसायिक कारोबार गर्ने कारोबारीले अनिवार्यरूपमा आफ्नो उत्पादनको आईएसआई लिएर मात्रै प्लाइउडको निकासी सुरु गर्न पाउनेछन् । भारतको पछिल्लो निर्णयले नेपाली प्लाइउडको भारत निकासी बन्द भएको कोरिडोरका उद्योगीको भनाइ छ । प्लाइउड उद्योगीका अनुसार नेपालबाट भारततर्फ प्लाइउड, प्लाइबोर्ड र प्लाइका ढोका निकासी हुँदै आएको छ । तर पछिल्लो समय भारतले अब आईएसआई नभएका यी तीनवटै वस्तुको निकासी नहुने भन्दै भारतीय उद्योग तथा वाणिज्य मन्त्रालयबाट पत्र नै प्राप्त भएकाले भारती भन्सारबाट निकासी रोकेको स्थानीय उद्योगीले जानकारी दिएका छन् ।
नेपालबाट ६० प्रतिशत प्लाइउड, २०–२० प्रतिशत बोर्ड र ढोका निकासी हुँदै आएकोमा गुुणस्तर चिह्नको विषयलाई उठाएर भारतीय केन्द्रीय सरकारले जारी गरेको राजपत्र भारतीय भन्सारमा आइपुगेपछि नेपाली प्लाइउडको निकासी पूर्णरूपमा बन्द भएको हो । नेपाल र भारतबीच सन् २००१ मा भएको व्यापारिक सन्धिबमोजिम नेपालबाट भारततर्फ निर्यात हुने प्लाइउडलाई भारतीय पक्षले रोक्न मिल्दैन भन्नेतर्क नेपाली उद्योगीको छ । सन्धिमा नेपालका लघु, साना तथा मझौला उद्योगलाई भारतले पनि लघु, साना तथा मझौला उद्योगका रूपमा मान्यता दिने उल्लेख गरिएको छ । तर पछिल्लो समय भारतीय भन्सारका कर्मचारीले सन्धिको मर्मलाई नबुझ्दा निर्वाध निकासी हुँदै आएको प्लाइउड गुणस्तर चिह्नको बहाना बनाएर भारतले अवरुद्ध गरेकोतर्क कोरिडोरका उद्योगीको छ ।
करिब ७० प्रतिशत स्वदेशी कच्चा पदार्थमा आधारित नेपालमा ७५ वटा प्लाई उद्योग सञ्चालनमा छन् । तीमध्ये कोशी प्रदेशमा ३४ वटा छन् । ३४ वटा उद्योगले चालु वर्षको माघ सम्ममा चार अर्ब ७० करोड मूल्य बराबरको प्लाइउड निकासी गरेको कुुरा उच्च स्रोतले बताएको छ । गत वर्ष यही अवधिमा दुई अर्ब १६ करोड मात्रैको प्लाइउड निकासी भएको थियो । काठको पत्ता (भेनियर)बाट तयार पारिने प्लाइउड खासगरी फर्निचर, कोठाको पार्टेसन, सजावटका सामग्री र झ्यालढोका बनाउन प्रयोग गरिन्छ । यो नरम प्रजातिका र छिटो वृद्धि हुने कुकाठ, उत्तिस, कदम, आँपलगायतका प्रजाातिका रुखबाट उत्पादन गरिन्छ । यहाँ उत्पादित प्लाइउड भारतको महाराष्ट्र, कर्नाटक, राजस्थान, जयपुर, बैङ्लोर, उत्तर प्रदेशलगायतका जिल्लामा धेरै खपत हुने गरेको भनाइ सुनसरी मोरङ औद्योगिक कोरिडोरका प्लाइउड उद्योगीको छ ।